‬خالیدە خەلیل

ئەم چەند مانگەی‮ ‬بەرایی‮ ‬ساڵی‮ ‬نوێ بە زەحمەت بەسەر گروپە سیاسییەكان تێپەڕ‮ ‬دەبێت،‮ ‬كە نیازی‮ ‬وایە كاریگەرییەكی‮ ‬گەورەی‮ ‬سیاسی‮ ‬هەبێت لە وڵات دا،‮ ‬بە پلە‮ ‬یەك پێی‮ ‬باشە هەموو ئەو ئامانجانەی‮ ‬هەوڵی‮ ‬بۆ دەدات بە سوود و قازانج بۆی‮ ‬بگەڕێتەوە و ئەوەیان لەبیر نیە ململانێیەكی‮ ‬لەم چەشنە پرۆسەی‮ ‬دیموكراسی‮ ‬تێك دەدات،‮ ‬كە لەم ساڵانەی‮ ‬دواییدا لە بنەڕەتدا لە عیراق ئامادەیی‮ ‬نییە بەو پێیەی‮ ‬زۆربەی‮ ‬گروپە سیاسییەكان وەلایان بۆ لای‮ ‬مەزهەب و تایەفەگەریێتی‮ ‬دایە،‮ ‬بەڵكو ململانێیەكە بۆتە ململانێی‮ ‬بەرژەوەندی‮ ‬و زۆربەی‮ ‬سیاسییەكان پێكهاتە گرنگەكانی‮ ‬دیكەی‮ ‬عیراقیان پەراوێز خستووە وەك كورد‮. ‬ئەمەش وای‮ ‬لە دیموكراتیەت كردووە بكەوێتە لێواری‮ ‬مەرگەوە،‮ ‬پاش ئەوەی‮ ‬كەوتوونەتە ناو زەلكاوی‮ ‬تایەفەگەریێتی‮ ‬و لەمەشدا زێدەڕۆیی‮ ‬ناكەم،‮ ‬ئەگەر هەر خوێنەرێك بەراوردێك بكات ئەمەی‮ ‬بە ئاشكرا لە عیراقی‮ ‬ئەمڕۆ بەرچاو دەكەوێت‮. ‬پاش ئەوەی‮ ‬كورد ساڵانێكی‮ ‬دوور و درێژ تێكۆشاوە،‮ ‬جا بیرۆكەی‮ ‬دیموكراتی‮ ‬لەلای‮ ‬كورد خەریكە پێدەگات،‮ ‬لە كاتێكدا خەریكە لەبەر لایەنی‮ ‬بەرامبەر لە دەستی‮ ‬بچێت بە هۆی‮ ‬ئەو ململانێ تایفیەی‮ ‬وەكو باسمان كرد،‮ ‬كە ئەمڕۆ لە عیراق‮ ‬دا هەیە‮. ‬ئەم جیاوازیە گەورەیەیش كاری‮ ‬بەوە گەیاندووە،‮ ‬كە زۆرینەی‮ ‬سیاسیی،‮ ‬كە سیاسەت پەیڕەو دەكات فشارەكانی‮ ‬لەسەر كورد زیاتر دەكات و دەیهەوێت سزای‮ ‬بدات و هەقیقەتەكان پەردە پۆش بكات تەنها بۆ ئەوەی‮ ‬دەنگی‮ ‬زیاتر بەدەست بێنێت‮. ‬بە واتایەكی‮ ‬تر نیشتمانپەروەری‮ ‬وای‮ ‬لێ هاتووە بەوە بەند بێت تا چەند فشاری‮ ‬زیاتر بكرێتە سەر كورد و تووندتر مامەڵەیان لەگەڵ بكرێت بە تایبەتی‮ ‬لەلایەن لایەنە فەرمییەكان،‮ ‬كە نوێنەرایەتی‮ ‬حكوومەتی‮ ‬هەرێمی‮ ‬كوردستان دەكات و لەلایەن گەلی‮ ‬كورد هەڵبژێردراوە‮. ‬پێویستە سیاسەتمەدارانی‮ ‬عیراق دەرك بەوە بكەن،‮ ‬كە سەقامگیربوونی‮ ‬عیراق لەو شەپۆڵە سەرشێتەی‮ ‬ناوچەی‮ ‬رۆژهەڵاتی‮ ‬ناوەڕاست دەستكەوتێكی‮ ‬بەراستی‮ ‬لەم قەیرانەدا‮. ‬ئەم سەقامگیریەش بەوە نایەتەدی،‮ ‬كە پێكهاتەیەكی‮ ‬كاریگەری‮ ‬وەك كورد پەراوێز بخرێت‮. ‬كورد گەلێكە دەزانێت چۆن كاروباری‮ ‬خۆی‮ ‬بەڕێوە دەبات و بە خاكییەوە پابەندە و شتی‮ ‬جێگیری‮ ‬خۆی‮ ‬هەیە،‮ ‬كە ناكرێت بلەقێندرێت‮. ‬بۆیە رێزگرتن لە كورد و قوربانی‮ ‬و تێكۆشانەكانی‮ ‬زەروورە تا مەسەلەكە پەرچەكرداری‮ ‬لێ نەكەوێتەوە،‮ ‬نەك مەسەلەی‮ ‬كشانەوەی‮ ‬لە پرۆسەی‮ ‬سیاسیی‮ ‬ببێتە مەسەلەیەكی‮ ‬دیفاكتۆ‮. ‬خۆزگە لە كورد فێری‮ ‬نیشتمانپەروەری‮ ‬دەبوون،‮ ‬چونكە نیشتیمان لە خۆیدا بوونە،‮ ‬بەڵام سیاسەت گۆڕانكاری‮ ‬بەسەر دا دێت و دەبێت لە بەرژەوەندی‮ ‬گشتی‮ ‬بێت نەك لە بەرژەوەندی‮ ‬تایبەت‮. ‬با لە هەڵوێتس بایدەمیر پەرلەمانتاری‮ ‬كورد فێر بن،‮ ‬كە دەستی‮ ‬لە سەر دڵی‮ ‬خۆی‮ ‬دانا و بەو پەڕی‮ ‬بوێرییەوە گوتی‮:( ‬كوردستان لێرە لە ناوی‮ ‬دڵی‮ ‬ئێمەدایە،‮ ‬بەو پێیەی‮ ‬جوگرافیە بەربەست نیە لەبەردەم ئەو هەستە نەتەوەییەو ویژدان دا،‮ ‬چونكە ئینتیماش هەڵوێست و بنەمایە و تەنها خولێكی‮ ‬هەڵبژاردنی‮ ‬بە مەنفەعەت نیە‮.‬

‮ ‬و‮. ‬لە عەرەبییەوە‮: ‬شوان سەرابی